Meslek; kişilerin yaşamlarını sürdürebilmeleri ve insanlara yararlı hizmet veya mal üretebilmeleri için belli bir eğitim sürecinden geçerek kazandıkları bilgi ve becerilere dayalı, kuralları belli olan iş olarak tanımlanmaktadır.
Meslek, yaşamın önemli bir bölümünü kapsayan ve yaşam kalitesini etkileyen bir unsurdur. Bu nedenle doğru meslek seçimi ve süreçleri konusunda bilgi sahibi olmak gelecekteki yaşam biçiminin belirlenmesi açısından önemlidir.
Meslek sahibi olmanın temelinde aşağıdaki faktörler yatar:
Mesleki gelişim süreci bireyin içinde bulunduğu yaşın gelişim özelliklerine göre çeşitli evreler halinde yaşanır. Mesleki gelişim bir ömür boyu sürer fakat yaşamın ilk yıllarında daha yoğun yaşanır. Bu evreleri birlikte inceleyelim:
Uyanış ve farkında olma evresi okul öncesi dönem ile ilkokul dönemini kapsar. 5-12 yaş arasında diyebileceğimiz bu dönemde çocuk mesleklerin varlığını fark ederken bu mesleklerin gerektirdiği ilgi ve yetenekler konusunda az da olsa farkındalıklar kazanmaya başlar. Bu dönemin bilgi kaynağı aile ve okul olduğundan bu farkındalıklar da merakla sınırlıdır.
Meslekleri keşfetme ve araştırma evresi 12-15 yaş arasını yani bireyin ortaokul dönemini kapsar. Birey bu dönemde mesleklerin ortak yönlerini keşfeder ve mesleklerin gerektirdiği niteliklerin farklılıklarını anlar. Bu dönemde meslekleri keşfetme, inceleme ve araştırma çabası söz konusudur. Bu dönemde birey ilgi duyduğu meslekleri araştırmaya başlar, meslek seçiminde yeteneklerin rolünü kavrar. Fakat mesleklere olan bu ilgi daha popüler nedenlere dayalıdır. Lise seçim sürecini de kapsayan bu dönem yoğun derecede meslek araştırma ve tanıma evresi olarak da bilinir.
Karar verme evresi ise 15-18 arası yani lise dönemidir. Bu dönemde birey artık kendi özelliklerinin çoğunun farkına varmıştır. Buna göre kendisi ile meslekler arasında ilişki kurmaya başlamıştır. Geleceğe yönelik idealler oluşturan birey mesleğe yönelmeye ve mesleğe yönelik adımlar atmaya başlamıştır.
Hazırlık evresi olarak tanımlayabileceğimiz dördüncü evre 18-23 yaş arasını kapsar. Bu dönemde birey okul hayatı ve yaptığı etkinliklerle mesleğe hazırlanmaya başlar. Meslekle ilgili beceriler geliştirmeye, bilgi birikimi oluşturmaya ve o alanda mesleki tutumlar geliştirerek mesleği icra etmeye hazır duruma gelir. Bu dönemde yine mesleği ile ilgili iş arama sürecine girer ve mesleki kariyer planını oluşturur.
İşe yerleştirme evresi mesleki gelişim sürecinin son evresidir. Bu evrede artık birey iş dünyasında kendine bir yer bulur ve mesleği icra etmeye başlar. Mesleği icra etmek mesleki gelişim sürecini sonlandırmaz, mesleki gelişim ömür boyu devam eder. Meslekte ilerleme ve iş dünyasında statüsel olarak kendine yer edinme bu evrenin en temel özelliklerindendir.
Meslek seçimi; kişinin var olan meslekler içinden, yapabileceğine inandığı, kendisine maddi ve manevi kazanç sağlayacağını düşündüğü mesleğe yönelmesidir. Kişinin herhangi bir mesleğe yönelmesini etkileyen çeşitli faktörler vardır.
Bunlar: