YES-TR - İÇ ORTAM KALİTESİ / Görsel Konfor

Görsel Konfor

Görsel Konfor ana teması kapsamında, iç ortamda bulunan kullanıcıların görsel konfor şartları ile ilgili kriterlerin proje sürecinde doğal aydınlatma ve yapma aydınlatma sistemlerinin tasarlanması sırasında ele alınması amaçlanmaktadır.

	Konut		Ofis Binaları		Eğitim Binaları		Oteller		Sağlık Binaları		Alışveriş ve Ticaret Merkezleri		Diğer
	Yeni	Mevcut	Yeni	Mevcut	Yeni	Mevcut	Yeni	Mevcut	Yeni	Mevcut	Yeni	Mevcut	Yeni	Mevcut
Gerekli aydınlık düzeyinin sağlanması	Z	Z	Z	Z	Z	Z	Z	Z	Z	Z	Z	Z	Z	Z
Gerekli aydınlık düzgünlüğünün sağlanması	4	4	4	4	4	4	3	3	4	4	4	4	4	4
Yapma aydınlatma sistemlerinin gerekli kamaşma değerlerini sağlaması	5	5	4	4	4	4	5	5	4	4	5	5	4	4
Yapma aydınlatma sistemlerinin gerekli renksel geriverim indeksi değerini sağlaması	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5
Yeterli günışığı performansının sağlanması	5	5	4	4	4	4	3	3	4	4	5	5	4	4
Yeterli dış görüşün sağlanması	4	4	4	4	4	4	3	3	4	4	3	3	4	4
Güneş kontrolünün sağlanması	5	5	4	4	4	4	3	3	4	4	3	3	4	4
TOPLAM	28	28	25	25	25	25	22	22	25	25	25	25	25	25
Z: Gerçekleştirilmesi zorunlu alanı ifade eder.

Gerekli Aydınlık Düzeyinin Sağlanması

Amaç: Görsel işlerin hızlı, güvenli ve konforlu bir biçimde yerine getirilebilmesi için çalışma düzlemi ve çevresinde yeterli aydınlık düzeyinin yapma aydınlatma sistemi ile sağlanması.

Gereklilikler:

1. Yapma aydınlatmanın, ana mekânlarda / sürekli kullanılan mekânlarda esnek kullanıma ve enerji etkinliğe uygun kontrol sistemine sahip olması.
2. Kamaşma problemi açısından uygun aygıtların kullanılması.

Yöntemler:

• Yöntem 1 - Hesaplama / Simülasyon: Bina tiplerine bağlı olarak sürekli kullanılan mekânlarda çalışma düzleminde gerekli ortalama aydınlık düzeyinin (E; lm/m², lx) sağlandığının belirlenmesi. İlgili standartlarda verilen hesaplama aralıkları kullanılmalıdır.
• Yöntem 2 - Ölçüm (Mevcut bina): Çalışma düzlemi üzerinde gerekli ortalama aydınlık düzeyinin (E, lx) yerinde ölçülmesi. İlgili standartlarda verilen ölçme aralıkları kullanılmalıdır. ^

Gerekli Aydınlık Düzgünlüğünün Sağlanması

Amaç: Görsel işlerin hızlı, güvenli ve konforlu bir biçimde yerine getirilebilmesi için çalışma düzlemi ve çevresinde aydınlığın düzgün dağılımının; yapma aydınlatma sistemi ile sağlanmasıdır.

Gereklilikler:

1. Tüm kapalı yerlerde başlıca yüzeylerde sürdürülen (aydınlık düzgünlüğü) aydınlatma yoğunlukları aşağıdaki değerlere sahip olmalıdır:
   • Duvarlarda: E>50lx ve U_o ≥0,10
   • Tavanda: E>30lx ve U_o ≥0,10
2. Ofis, eğitim, sağlık işlevli bazı kapalı mekânlarda ve giriş, koridor, merdiven gibi bazı genel alanlarda ise aşağıdaki değerler önerilmektedir:
   • Duvarlarda: E>75lx ve U_o ≥0,10
   • Tavanda: E>50lx ve U_o ≥0,10

Yöntemler:

• Yöntem 1 - Hesaplama / Simülasyon: Bina tiplerine bağlı olarak ana mekânlarda / sürekli kullanılan mekânlarda, çalışma düzleminde gerekli aydınlık düzgünlüğünün (aydınlatma yoğunlukları) (U_o) sağlandığının belirlenmesi. İlgili standartlarda verilen hesaplama aralıkları kullanılmalıdır.
• Yöntem 2 - Ölçüm (Mevcut yapı): Çalışma düzlemi üzerinde gerekli aydınlık düzgünlüğünün (U_o) yerinde ölçülen aydınlık düzeylerine (E; lm/m², lx) bağlı olarak hesaplanması. İlgili standartlarda verilen ölçme aralıkları kullanılmalıdır. ^

Yapma Aydınlatma Sistemlerinin Gerekli Kamaşma Değerlerini Sağlaması

Amaç: Görsel işlerin hızlı, güvenli ve konforlu bir biçimde yerine getirilebilmesi için kamaşmanın önlenmesidir.

Gereklilikler:

1. Aydınlatma aygıtlarının kamaşma oluşturmayacak özelliklere sahip olmalarına ilişkin ilgili standartlara uygunluk

Yöntemler:

• Hesaplama / Simülasyon: Bina tiplerine bağlı olarak ana mekânlarda / sürekli kullanılan mekânlarda, kamaşma indisi (UGR) değerlerinin elle veya simülasyon programı ile hesaplanması. Hesaplanan değerler ilgili standartlarda verilen üst sınır değerlerini aşmamalıdır. ^

Yapma Aydınlatma Sistemlerinin Gerekli Renksel Geriverim İndeksi Değerini Sağlaması

Amaç: Görsel performansın, sağlık ve konforun sağlanması için; ortamın, nesnelerin ve insan teninin renklerinin doğal ve doğru bir biçimde algılanmasıdır.

Gereklilikler:

1. Lambaların ışık rengi özelliklerinden renksel geriverim indisinin, ilgili standartlarda verilen değerlerde seçilmesi gerekmektedir. ^

Yeterli Günışığı Performansının Sağlanması

Amaç: Sürekli kullanılan ve penceresi olan mekânlarda; kullanıcıların dış ortamla ilişkisinin kurulması, görsel konforunun sağlanması, sirkadyan ritminin güçlendirilmesi ve mekânda yapay aydınlatma enerjisi kullanımının azaltılması.

Gereklilikler:

1. Sürekli kullanılan mekânların ilgili alanlarında Yöntem 1'de belirtilen yeterli ortalama günışığı çarpanı (GÇort) ve günışığı çarpanı düzgünlük oranı (Ug) sağlanmalı veya Yöntem 2'de belirtilen günışığı aydınlık düzeyi sağlanmalıdır.

Yöntemler:

• Yöntem 1 - Hesaplama / Simülasyon: Ele alınan mekânda, CIE standart kapalı gök koşulunda çalışma düzlemi üzerindeki ortalama günışığı çarpanı (GÇo) hesabı için GÇo = M W U T / A (1-R²) eşitlik kullanılabilir.
• Yöntem 2 - Günışığı Aydınlık Düzeyi Simülasyon (Yeni ve mevcut yapı) / Ölçüm (Mevcut yapı): Sürekli kullanılan mekânlarda günışığı ile yeterli aydınlatma yapılması için üç ayrı seviyede aydınlatma düzeyleri tanımlanmıştır. Simülasyon yöntemi, TS EN 17037 standardının aydınlık seviyesi maddesine uygun olarak, akredite edilmiş yazılımlarda, yerel koşullara göre hazırlanmış iklim dosyası kullanılarak, saat bazında yapılmalıdır. ^

Yeterli Dış Görüşün Sağlanması

Amaç: Sürekli kullanılan ve penceresi olan mekânlarda, kullanıcıların doğal dış ortamla ilişki kurabilmesi için yeterli görüşün sağlanmasıdır.

Gereklilikler:

1. Dış görüş kriteri için belirtilen seviyeler sağlanmalıdır. Sürekli kullanılan mekânların %75'inde; en az orta seviyenin (yatay görüş açısının en az 28° olması, manzaranın pencereye olan uzaklığının en az 20 metre olması, manzara katmanlarındaki nesnelerin görünürlüğü) sağlanması hâlinde tam puan alınır.

Yöntemler: TS EN 17037 standardında belirtilen basitleştirilmiş yöntem veya balık gözü projeksiyon yöntemlerinden biri kullanılmalıdır. ^

Güneş Kontrolünün Sağlanması

Amaç: Mekân kullanıcılarına görsel konfor açısından rahatsızlık verebilecek doğal ışığın / güneş ışığının yol açtığı kamaşmanın önlenmesi, çalışma düzlemi üzerindeki günışığı dağılımının düzgünlüğüne katkı sağlanmasıdır.

Gereklilikler:

1. Sürekli kullanılan ve penceresi olan mekânlarda elle ya da otomatik olarak kumanda edilen güneş kontrol elemanları kullanılmalıdır. Öngörülmeyen kamaşma durumları için güneş kontrol elemanları elle ve/veya otomatik kumanda edilebilmelidir. Kabul edilebilir hareketli, bina bileşenlerine sabitlenmiş güneş kontrol elemanları, mekân içinde ya da dışında yer alan jaluzi, tente, panjur vb. olarak örneklenebilir.
2. Güneş kontrol elemanları kullanıldığı durumlarda, mekânda gerekli aydınlık düzeyinin sağlandığı da belgelenmelidir.

Yöntemler: TS EN 17037 standardında belirtilen basitleştirilmiş yöntem veya balık gözü projeksiyon yöntemlerinden biri kullanılmalıdır. ^