Kompanzasyon Panosu

Kompanzasyon Panosu

Mevcut enerjinin kalitesinin artırılarak en ekonomik şekilde kullanıcıya ulaştırılması yönünde çalışmalar yapılmaktadır. Elektrik enerjisinde; üretildiği santrallerden, tüketildiği yüke ulaşıncaya kadar çeşitli elektrik kayıpları meydana gelir. Bu kayıpları azaltıp maksimum derecede elektrik enerjisinden yararlanmak için yapılan işlemlerden bir tanesi de kompanzasyon işlemidir.

Genellikle kompanzasyon şu şekilde tanımlanır: "İndüktif ve kapasitif etki neticesinde oluşan voltaj ve akım arasındaki faz kaymasını sıfıra yakın tutma işlemidir."

Verimin artması ve şebekenin reaktif güçten kötü etkilenmemesi için endüktif sistemin girişine bir kompanzasyon kondansatörü bağlanarak sistemde üretilen indüktif reaktif güç şebekeye verilmeden kondansatörlerde depolanır.

Elektrik sistemi içerisindeki reaktif akım azaltılırsa, enerji taşıma kapasitesi artacak, enerji iletim sistemlerinin elemanlarının iletkenlerinin kesitleri azalacak, gerilim düşümleri önlenecek, yüksek gerilim enerji nakil hatlarında ve fabrikaların ana girişlerine bulunan akım taşıyan hatlarda açma kapama yapan disjonktörler büyük seçilmeyerek sistem en verimli hâle getirilecektir. Bu sebeple sistemlerde reaktif enerji oluştukları noktada yok edilerek veya düşürülerek (kompanzasyon yapılarak) bu sorun giderilir.

Kompanzasyon işlemlerinde kompanzasyon panosu kullanılmaktadır. Bu pano, tesisin güç kat sayısını düzeltmek için gerekli cihaz, kondansatör ve ölçü aletlerinin bulunduğu panodur.

Herhangi bir sebepten dolayı kompanzasyon yapılmaması durumunda şebekelerde kayıplar oluşur, iletim hatları ve kablolar çok daha fazla akım çeker. Bundan ötürü de büyük gerilim düşümleri peşi sıra gelir. Enerji taşıma kapasitesi düşüş gösterir.

Reaktif Ceza

İdeal şebekelerde güç katsayısının 1 olması yani Reaktif Güç ile Aktif Gücün eşit miktarda olması istenir. Gerçekte böyle olmadığı için elektrik şebekelerinde Reaktif Güç ile Aktif Güç arasındaki dengeyi (ihtiyaç duyulan kadar Reaktif Güç üretilmesini) sağlayarak mevcut elektrik enerji sisteminin en iyi şekilde kullanılabilmesi için kompanzasyon işlemi yapılmaktadır.

9 Ocak 2007 tarihinde yayımlanan Resmî Gazete'de "Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" ile Reaktif Güç üretme sınırları şunlardır:

Sözleşme Gücü	İndüktif	Kapasitif
30kW'dan Küçük	%33	%20
30kW'dan Büyük	%20	%15

Bu sınırlar aşıldığı takdirde tarifede belirlenen ceza miktarı elektrik faturanıza yansıyacaktır. Elektrik faturanıza aktif sütunu dışındaki endüktif ve kapasitif sütunlarında bedel görüyorsanız bu size kesilen ceza miktarını temsil etmektedir.

Diğer yandan TEDAŞ, enerjinin verimsiz kullanımını önlemek için trafo gücüne bakılmadan %5 ile %10 arası kondansatör gücü ile kompanzasyon yapılmasını önermektedir.